Pesten is een universeel probleem dat bijna op alle scholen in de wereld voorkomt. Pesten is van invloed op de gezondheid en ontwikkeling van kinderen en kan zelfs op latere leeftijd invloed hebben op het dagelijks functioneren. Leraren spelen een cruciale rol in de aanpak van pesten. Klachten over pesten moeten in eerste instantie door de leraar en in tweede instantie door de schoolleiding worden opgelost. Een leraar dient continu signalen te herkennen van pesten in zijn klas. Hoe sneller het pesten door een leraar wordt opgemerkt en adequaat wordt ingegrepen, des te sneller men erger weet te voorkomen, waarmee het gevoel van veiligheid in een klas wordt vergroot.
Onderzoek heeft aangetoond dat pesten het meeste voorkomt op grote scholen met grote klassen waar het contact met de docent afstandelijk is en waar weinig wordt gedaan om de onderlinge sfeer te verbeteren. Het pesten gebeurt bij voorkeur daar, waar de controle van de docent het zwakst is, zoals in de pauzes en speelkwartieren, onderweg naar en tijdens excursies, voor en na schooltijd of tijdens gymlessen. Voor leraren kan het heel verhelderend zijn ze inzicht te geven in wat zich tussen kinderen afspeelt. Zo zijn pestkoppen vaak te vinden te midden van grote groepjes. Slachtoffers daarentegen lopen vaker alleen, zowel jongens als meisjes. Ook werken veel docenten passief aan pesten mee door hier de ogen voor te sluiten omdat ze bijvoorbeeld bang zijn de klas niet in de hand te kunnen houden. Het blijkt dat leraren die surveilleren geneigd zijn wel in te grijpen als er wordt gevochten, maar dat ze niet zo vaak contact zoeken met kinderen die ergens alleen staan of rondlopen. Tevens dienen de leraren aandacht te hebben voor hun professionele ontwikkeling. Want nadat de lerarenopleiding is voltooid, is het een permanente opdracht tijdens de hele loopbaan om te blijven groeien in het beroep van leraar.
Voor het onderwijs zijn er veel programma`s en trainingen ontwikkeld. Veel ingezette programma’s hiervoor zijn onder andere : Kiva-, Rots Water-, Kanjer-, Sta sterk training en de Vijf sporen aanpak. Op dit moment heeft geen van deze programma`s zijn/haar effectiviteit nog kunnen bewijzen/ vastleggen. Er zijn er wel die die goed onderbouwd zijn en deze staan vermeld op de site van het NJI (Nederlands Jeugdinstituut www.nji.nl) . Er is slechts één interventievorm in Nederland, die erkend is, de PRIMA methode. Deze richt zich op het voorkomen en verminderen van pesten.
Het ministerie van OCW heeft in haar ‘plan van aanpak’ aan de kamer laten weten dat zij funderend onderwijs, het monitoren van de Sociale veiligheid en het aanstellen van een vertrouwenspersoon annex pestcoördinator binnen het basis en vo onderwijs verplicht te gaan stellen. In de aanloop hier naartoe heeft het Ministerie van OCW budget vrij gemaakt om onder andere bovengenoemde, maar ook andere programma’s te laten monitoren op effectiviteit, met als uiteindelijk doel een overzichtelijk aanbod aan interventies waaruit onderwijsinstellingen kunnen gaan kiezen.
Stichting Pesten zal deze ontwikkeling met grote belangstelling blijven volgen.
In samenwerking met de Radboud Universiteit in Nijmegen is Stichting Pesten een “Leraren educatie programma” aan het ontwikkelen, waarbij groepsdynamische processen, observeren, motiverende gespreksvoering en conflicthantering onder andere onderwerpen zijn die aan bod zullen komen.
